Szkoła Podstawowa nr 3 im. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego w Leżajsku
ul. 11 listopada 8, 37-300 Leżajsk
(0-17)2421649
sp3@miastolezajsk.pl

W sierpniu 2023 r. w czasopiśmie Chrońmy Przyrodę Ojczystą ukazał się artykuł pt. „Gryziel zachodni Atypus affinis – rzadki gatunek chronionego pająka w okolicach Leżajska” opracowany przez Macieja Szałajko, Grzegorza Barygę, Wojciecha Barygę i Małgorzatę Mach.

Historia tej publikacji zaczęła się jesienią poprzedniego roku. Pewnego dnia chłopcy wraz z tatą, p. Bartłomiejem Barygą, podczas jednej ze swoich wypraw do lasu zaobserwowali niezwykle wyglądającego pająka. Przechodził przez drogę leśną prowadzącą do Rezerwatu Przyrody „Suchy Łuk”. Okazało się, że jest to bardzo rzadki chroniony gatunek. Dzięki p. Aleksandrze Peszko-Kozłowskiej udało nam się skontaktować z p. dr hab. prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego Agnieszką Nobis, a za jej pośrednictwem z p. dr. Robertem Rozwałką z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Pan doktor, który napisał już kilka artykułów dotyczących gryzieli, oznaczył dla nas ten gatunek i udzielił wskazówek, gdzie go szukać. Pani doktor pojechała z nami w teren i dokładnie opisała siedlisko zajmowane przez pająka.

Podczas tej wyprawy pod darniami mchu znaleźliśmy kilka walcowatych oprzędów łownych, a w jednym z nich znajdowała się samica.

Gryziel zachodni Atypus affinis jest jednym z trzech gatunków gryzieli. W Polsce są obecnie potwierdzone tylko cztery stanowiska tego gatunku, to odkryte przez nas, w okolicy Rezerwatu Przyrody „Suchy Łuk”, jest nowe. Nie jest łatwo spotkać te pająki, nie tylko dlatego, że rzadko występują, ale też dlatego, że prowadzą skryty tryb życia. Za pomocą chelicer kopią podziemne pionowe korytarze, w których spędzają czas, na powierzchnię jesienią wychodzą tylko samce, które wędrują w poszukiwaniu partnerek do rozrodu. Właśnie takiego wędrującego samca spotkali chłopcy i od niego zaczęła się cała przygoda. Gryziele polują za pomocą zamaskowanych oprzędów łownych, w które wpadają owady.

Kolejnym etapem było napisanie tekstu artykułu, co udało się dzięki bardzo dużej pomocy p. dr hab. Agnieszce Nobis, za co serdecznie dziękujemy. Wysłaliśmy go do wydawnictwa i teraz jest dostępny do przeczytania na stronie:

https://www.iop.krakow.pl/artykuly_1_548.html?wydawnictwo_id=382

http://panel.iop.krakow.pl//uploads/wydawnictwa_artykuly/b23dbc9872eaadf7101f1d72e6a5237386506459.pdf

Małgorzata Mach